در دنیای مواد شیمیایی صنعتی، برخی ترکیبات هستند که علیرغم ظاهر سادهشان، نقشی کلیدی در طیف وسیعی از کاربردها ایفا میکنند. هیدروکسید آلومینیوم (Aluminium Hydroxide) یکی از همین مواد است. ترکیبی سفیدرنگ، بدون بو و بیخطر که نهتنها در صنایع سنگین مانند تولید کامپوزیت و پوششهای ضد حریق بهکار میرود، بلکه در داروسازی و بهداشت فردی هم جایگاه ویژهای دارد.
اگر بخواهیم فقط به یکی از ویژگیهای منحصربهفرد آن اشاره کنیم، باید از خاصیت ضد شعله آن نام ببریم؛ ویژگیای که باعث شده هیدروکسید آلومینیوم (ATH) یکی از پرمصرفترین فیلرهای ضد آتش در دنیا باشد.
در این صفحه، تلاش کردهایم نگاهی دقیق، تخصصی و در عین حال روان به این ماده پرکاربرد داشته باشیم؛ از ساختار شیمیایی گرفته تا ویژگیهای فنی، موارد مصرف صنعتی و نکاتی که هنگام خرید آن باید در نظر گرفته شود. چه در زمینه تولید قطعات پلیمری فعال باشید، چه در بخش دارویی یا حتی حوزه رنگسازی، شناخت عمیقتر از این ترکیب میتواند در انتخاب مواد اولیهی مناسبتر به شما کمک کند.
هدروکسید آلومینیوم پودری
هیدروکسید آلومینیوم چیست؟
معرفی اولیه ترکیب
هیدروکسید آلومینیوم (Aluminium Hydroxide) با فرمول شیمیایی Al(OH)₃، یکی از ترکیبات معدنی مهم و پرکاربرد در صنعت است. این ماده جامدی سفید، بدون بو و بیمزه است که بهصورت طبیعی در معادن بوکسیت یافت میشود اما اغلب بهصورت صنعتی و تحت شرایط کنترلشده تولید میشود. در بازار مواد اولیه، این ترکیب با نامهایی مانند ATH یا آلومینا تریهیدرات نیز شناخته میشود.
فرمول شیمیایی هیدروکسید آلومینیوم
خواص فیزیکی و ظاهری
ظاهر این ماده معمولاً به شکل پودر نرم یا گاهی بهصورت گرانولهای سفیدرنگ دیده میشود. یکی از ویژگیهای جالب آن، پایداری در دمای محیط و واکنشپذیری کنترلشده در دماهای بالاست. این خصوصیت باعث میشود در فرآیندهایی که نیاز به واکنش تدریجی یا آزادسازی حرارت دارند، عملکرد خوبی داشته باشد.
ساختار شیمیایی و رفتار آمفوتری
از نظر ساختاری، این ترکیب دارای پیوندهای یونی بین یونهای آلومینیوم (Al³⁺) و گروههای هیدروکسیل (OH⁻) است. نکته جالب اینکه هیدروکسید آلومینیوم خاصیت آمفوتری دارد؛ یعنی میتواند هم با اسیدها و هم با بازها واکنش دهد. این ویژگی، دامنه کاربرد آن را در محیطهای شیمیایی مختلف گسترش میدهد.
فرآیند تجزیه حرارتی
یکی از مهمترین رفتارهای فنی این ماده، تجزیه در دماهای بالا است. در حدود دمای ۱۸۰ تا ۲۰۰ درجه سانتیگراد، هیدروکسید آلومینیوم به آلومینا (Al₂O₃) و بخار آب تجزیه میشود. این واکنش گرماگیر باعث جذب انرژی حرارتی از محیط شده و از گسترش شعله در مواد جلوگیری میکند؛ به همین دلیل از آن بهعنوان فیلر ضد شعله در صنایع پلیمر و کامپوزیت استفاده میشود.
استفاده از نامهای مختلف در بازار
بسته به نوع کاربرد و زمینه مصرف، این ترکیب با نامهای مختلفی شناخته میشود. برای مثال، در صنایع پلیمری به آن ATH میگویند، در بازار دارویی ممکن است با عنوان ساده «آنتیاسید آلومینیومی» مطرح شود، و در صنایع شیمیایی با کدهای فنی یا گریدهای مختلف معرفی میگردد. دانستن این تنوع اسمی برای خرید صحیح و تخصصی اهمیت زیادی دارد.
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی هیدروکسید آلومینیوم
مروری بر خصوصیات فنی
هیدروکسید آلومینیوم ترکیبی است با خواص فیزیکی و شیمیایی متعادل که آن را برای طیف وسیعی از کاربردهای صنعتی مناسب میسازد. پایداری در برابر حرارت تا دمای مشخص، قابلیت واکنش در محیطهای اسیدی و بازی، و همچنین ظاهر یکنواخت و خنثی از جمله دلایلی هستند که باعث میشود این ماده هم در صنایع سنگین و هم در مصارف پزشکی و آرایشی مورد استفاده قرار گیرد.
این ماده در دماهای بالا بهصورت کنترلشده تجزیه شده و آلومینا (Al₂O₃) تولید میکند؛ واکنشی که باعث جذب انرژی حرارتی و ایجاد خاصیت ضد شعله در ترکیبات پلیمری میشود. همچنین، غیرمحلول بودن نسبی آن در آب و pH نسبتاً خنثی، باعث شده در فرمولاسیون بسیاری از محصولات شیمیایی از آن استفاده شود بدون آنکه واکنشهای ناخواسته ایجاد کند.
جدول مشخصات فنی هیدروکسید آلومینیوم
ویژگی | مقدار | توضیح |
---|---|---|
فرمول شیمیایی | Al(OH)₃ | آلومینیوم تریهیدروکسید |
جرم مولکولی | 78 g/mol | وزن مولکولی دقیق ترکیب |
حالت فیزیکی | جامد سفید | پودر یا گرانول یکنواخت |
نقطه تجزیه حرارتی | حدود 200°C | تبدیل به Al₂O₃ و بخار آب |
دانسیته (چگالی) | ~2.42 g/cm³ | در دمای اتاق |
انحلالپذیری در آب | بسیار کم | تقریبا نامحلول |
pH محلول آبی | 6.5 تا 8 | بسته به غلظت و دما |
شماره CAS | 21645-51-2 | کد بینالمللی ماده شیمیایی |
شماره EINECS | 244-492-7 | شماره ثبت در اتحادیه اروپا |
کاربردهای هیدروکسید آلومینیوم در صنایع مختلف
ضد شعلهای مؤثر در صنایع پلیمری و کامپوزیت
یکی از اصلیترین دلایلی که هیدروکسید آلومینیوم را به ترکیبی پرکاربرد در صنعت تبدیل کرده، خاصیت بازدارندگی آن در برابر آتش است. زمانی که این ماده در ترکیبات پلیمری مانند رزین پلی استر، EVA، پیویسی یا رزین اپوکسی استفاده میشود، در صورت قرار گرفتن در معرض حرارت، با آزاد کردن بخار آب و جذب گرمای محیط، شعله را مهار یا کند میکند. این ویژگی، بهویژه در ساخت قطعات الکتریکی، تجهیزات حملونقل، بدنه خودرو و پروفیلهای ساختمانی، نقش حیاتی دارد.
هیدروکسید آلومینیوم تاخیر انداز آتش
جالب است بدانید که برخلاف بسیاری از افزودنیهای ضد آتش، ATH یک ترکیب غیرسمی، بدون هالوژن و سازگار با محیط زیست است؛ نکتهای که در استانداردهای جدید ایمنی، امتیاز بزرگی محسوب میشود.
نقش کلیدی در تولید رنگ، پوشش و جوهرهای صنعتی
در صنایع رنگسازی، از هیدروکسید آلومینیوم بهعنوان فیلر معدنی، ماتکننده و پایدارکننده رنگ استفاده میشود. حضور این ماده در فرمولاسیون رنگ، باعث افزایش مقاومت فیلم رنگی در برابر حرارت، نور و مواد شیمیایی میشود. همچنین بهدلیل سطح خاص بالای ذرات ATH، جذب خوبی برای رنگدانهها و رزینها ایجاد میشود که در شفافیت و دوام رنگ نهایی مؤثر است. در رنگهای صنعتی، ضدزنگها، پوششهای دریایی و رنگهای مقاوم در برابر حریق، حضور هیدروکسید آلومینیوم بسیار رایج است.
استفاده از هیدروکسید آلومینیوم بهعنوان فیلر معدنی، ماتکننده و پایدارکننده رنگ
استفاده در تولید چسب و درزگیرهای صنعتی
در صنعت چسبسازی، ATH بهعنوان فیلر تقویتی وارد ترکیب میشود و خواص مکانیکی، مقاومت حرارتی و ضخامتدهی چسب یا درزگیر را بهبود میبخشد. بهخصوص در چسبهای دو جزئی و درزگیرهای سیلیکونی، استفاده از این ماده، علاوه بر کاهش هزینه نهایی، به عملکرد بهتر محصول در شرایط سخت کمک میکند. ترکیبات پایه سیلیکون و پلیاورتان که در صنایع ساختمانی یا الکترونیکی استفاده میشوند، معمولاً از ATH بهره میبرند.
کاربردهای دارویی و پزشکی
هیدروکسید آلومینیوم در داروسازی با گرید خلوص بالا، بهعنوان یک آنتیاسید ملایم و مؤثر مصرف میشود. این ماده با خنثی کردن اسید معده، در درمان سوزش سر دل و زخم معده مؤثر است. همچنین در فرمولاسیون برخی واکسنها، بهعنوان ادجوانت (تقویتکننده پاسخ ایمنی) مورد استفاده قرار میگیرد. در محصولات بهداشتی مانند ضدعرقها و دئودورانتها نیز ممکن است از مشتقات آلومینیوم استفاده شود.
نکته مهم آن است که نوع دارویی این ترکیب باید از نظر خلوص، میزان فلزات سنگین و دانهبندی کنترل شده باشد و با گرید صنعتی آن تفاوت زیادی دارد.
aluminium hydroxide
خمیردندان، مواد شوینده و لوازم آرایشی
در صنعت خمیردندان، هیدروکسید آلومینیوم بهعنوان مادهای ساینده، پاککننده و تثبیتکننده pH نقش دارد. ذرات آن با سختی مناسب، بدون آسیب به مینای دندان، سطح دندان را از پلاکها و آلودگیها پاک میکند. همچنین در برخی شویندههای صنعتی یا خانگی، از این ترکیب بهعنوان خنثیکننده یا ماتکننده استفاده میشود. پایداری شیمیایی و غیرسمی بودن آن باعث شده در فرمولاسیون بسیاری از محصولات آرایشی نیز کاربرد داشته باشد.
الومینیوم هیدروکسید در خمیر دندان
استفاده در صنعت نسوز، سرامیک و آجرهای صنعتی
در تولید آجرهای نسوز، کاشیهای ضد حرارت و سرامیکهای صنعتی، از هیدروکسید آلومینیوم بهعنوان یک ماده اولیه استفاده میشود. پس از حرارتدادن، این ترکیب به آلومینا (Al₂O₃) تبدیل شده و ساختار بسیار مقاومی ایجاد میکند. این خاصیت، بهویژه در ساخت پوششهای مقاوم به خوردگی و حرارت بالا مانند کورهها، دیگهای بخار و راکتورهای شیمیایی بسیار ارزشمند است.
آلومینیوم هیدروکسید در تولید سرامیک
تفاوت هیدروکسید آلومینیوم با دیگر ترکیبات آلومینیومی
چرا شناخت تفاوتها اهمیت دارد؟
آلومینیوم در طبیعت و صنعت با ترکیبات شیمیایی متنوعی ظاهر میشود؛ از آلومینا گرفته تا آلومینیم سولفات، هرکدام ویژگیهای خاص خود را دارند. اما یکی از اشتباهات رایج در انتخاب مواد اولیه، فرض یکسان بودن عملکرد یا خواص آنهاست. در حالی که شناخت دقیق تفاوت بین این ترکیبات، میتواند از نظر فنی، اقتصادی و زیستمحیطی اهمیت بالایی داشته باشد.
در این بخش، تفاوت هیدروکسید آلومینیوم با چند ترکیب مهم دیگر آلومینیومی را بررسی میکنیم:
تفاوت با آلومینا (Al₂O₃)
هیدروکسید آلومینیوم در دمای حدود ۲۰۰ درجه سانتیگراد تجزیه میشود و به آلومینا (اکسید آلومینیوم) تبدیل میشود. آلومینا یک ماده بسیار سخت، مقاوم به حرارت و الکتریسیته است و بهویژه در صنایع نسوز، سرامیکهای فنی، سایندهها و نیمهرساناها کاربرد دارد. در حالی که ATH بیشتر در کاربردهای ضد شعله یا دارویی استفاده میشود، آلومینا نقش اساسی در مهندسی پیشرفته دارد.
تفاوت با سولفات آلومینیوم
سولفات آلومینیوم (Al₂(SO₄)₃) یک نمک محلول در آب است که عمدتاً در تصفیه آب و فاضلاب، کاغذسازی و صنایع نساجی استفاده میشود. در مقابل، هیدروکسید آلومینیوم بهدلیل انحلالپذیری پایین، بیشتر بهعنوان فیلر یا مادهی واکنشدهنده در محیطهای خاص بهکار میرود. تفاوت اصلی در شکل یونی، قابلیت انحلال و زمینه مصرف این دو ماده است.
تفاوت با کلرید آلومینیوم
کلرید آلومینیوم (AlCl₃) ترکیبی بسیار واکنشپذیر و مرطوبکننده است که در سنتزهای آلی و صنایع شیمیایی تخصصی استفاده میشود. برخلاف ATH که مادهای پایدار و ایمن برای محیط زیست است، کلرید آلومینیوم خورنده، سمی و نیازمند کنترل دقیق در فرآیندهای صنعتی است. بنابراین از نظر ایمنی و پایداری، تفاوت چشمگیری دارند.
جدول مقایسهای بین ترکیبات مختلف آلومینیومی
ترکیب | فرمول شیمیایی | حالت فیزیکی | حلالیت در آب | کاربرد اصلی | رفتار حرارتی |
---|---|---|---|---|---|
هیدروکسید آلومینیوم | Al(OH)₃ | جامد سفید | بسیار کم | ضد شعله، داروسازی | تجزیه در ~200°C |
آلومینا (اکسید آلومینیوم) | Al₂O₃ | پودر سفید سخت | نامحلول | سرامیک، نسوز، ساینده | پایدار تا 2000°C |
سولفات آلومینیوم | Al₂(SO₄)₃ | بلور سفید | محلول بالا | تصفیه آب، نساجی | پایدار در دماهای متوسط |
کلرید آلومینیوم | AlCl₃ | بلور یا پودر | محلول | کاتالیزور، سنتز آلی | ناپایدار، رطوبتگیر |
شناخت دقیق این تفاوتها کمک میکند تا در انتخاب مواد اولیه برای پروژههای صنعتی، تولیدی یا تحقیقاتی، با دقت بیشتری تصمیمگیری شود و هزینههای ناشی از انتخاب نادرست به حداقل برسد.
نکات مهم هنگام خرید هیدروکسید آلومینیوم
انتخاب گرید مناسب بر اساس کاربرد
اولین و شاید مهمترین نکته، تشخیص گرید مورد نیاز برای مصرف خاص شماست. هیدروکسید آلومینیوم در چند گرید مختلف تولید میشود:
-
گرید صنعتی: برای استفاده در صنایع پلیمری، کابل، رزین، لاستیک، چسب، پوشش و… این نوع معمولاً با مشهای مختلف (اغلب بین 1 تا 10 میکرون) عرضه میشود.
-
گرید دارویی و خوراکی: بسیار خالص، با استانداردهای خاص برای مصرف در صنایع دارویی، بهداشتی یا آرایشی. اگر با سلامت انسان سر و کار دارید، حتماً باید از گرید مناسب پزشکی استفاده کنید.
-
گرید نسوز و سرامیکی: دانهبندی درشتتر و فرم فیزیکی متفاوتی دارد، چون در نهایت به آلومینا تبدیل میشود.
حتماً قبل از خرید، از فروشنده بخواهید که گواهی آنالیز محصول (COA) را بر اساس کاربرد شما ارائه دهد. این مدرک نشان میدهد که آیا محصول واقعاً برای مصرف شما مناسب است یا خیر.
بررسی مشخصات فنی و آنالیز محصول
فراتر از نام برند یا کشور سازنده، آنالیز واقعی محصول اهمیت دارد. اگر قصد خرید عمده دارید یا مواد را وارد فرمولاسیون دقیق میکنید، به این نکات دقت کنید:
-
درصد Al(OH)₃ خالص
-
مقدار رطوبت باقیمانده
-
pH محلول آبی
-
مقدار ناخالصیها مثل آهن، سیلیس، سدیم یا سرب
-
دانهبندی (Particle Size Distribution)
-
تراکم ظاهری (Bulk Density)
-
میزان از دست رفتن آب در دمای 200 تا 300 درجه
مقدار دقیق این شاخصها را میتوانید با فروشنده چک کنید یا جدول آنالیز را بررسی کنید. هر چه درصد خلوص بالاتر و ناخالصی پایینتر باشد، ماده ارزشمندتر است.
پایداری تأمین و برندهای معتبر
یکی از دغدغههای تولیدکنندهها، تأمین مستمر و پایدار این ماده است. مخصوصاً اگر فرمول شما وابسته به یک نوع خاص از ATH باشد، باید از برندهایی خرید کنید که ثبات کیفیت و تأمین داشته باشند.
در ایران معمولاً برندهای چینی، هندی و اروپایی از جمله Zibo، KC Corp، Hindalco و J.M. Huber در بازار موجودند. هر کدام مزایا و معایب خود را دارند و انتخاب نهایی بسته به کاربرد، بودجه و در دسترس بودن دارد.
توصیه حرفهای: اگر به دنبال همکاری بلندمدت هستید، از تأمینکنندهای خرید کنید که امکان تست نمونه، ارسال آنالیز و هماهنگی دقیق با واحد فنی شما را داشته باشد.
نکاتی برای خرید عمده و صادراتی
اگر خرید شما در مقیاس تناژ بالا یا با هدف صادرات است، علاوه بر کیفیت، به این موارد هم دقت کنید:
-
نوع بستهبندی: کیسههای ۲۵ کیلویی، جامبو بگ، شیرینگشده یا فلهای
-
شرایط نگهداری در انبار: ATH رطوبتگیر است، نباید در محیط مرطوب ذخیره شود
-
کنترل مدارک گمرکی و استانداردها (در صادرات بسیار مهم است)
-
هزینه حملونقل نسبت به وزن حجمی ماده (ATH چگالی متوسط دارد، اما در حجم بالا، حمل میتواند چالشبرانگیز شود)
چرا شیمی افسون انتخاب مناسبی برای خرید هیدروکسید آلومینیوم است؟
تجربه تخصصی در بازار مواد اولیه صنعتی
شیمی افسون، بیش از آنکه صرفاً یک تأمینکننده باشد، بهعنوان یک بازوی مشاورهای برای واحدهای تولیدی و صنعتی عمل میکند. سالها فعالیت در زمینه واردات و توزیع انواع پرکنندههای معدنی، از جمله رزینها، فیلرها و مواد افزودنی تخصصی، باعث شده شناخت عمیقی نسبت به نیازهای صنعتگران، فرمولاتورها و آزمایشگاهها داشته باشیم.
اگر برای خط تولید یا پروژه خاصی به هیدروکسید آلومینیوم نیاز دارید، صرفاً به فروش یک محصول محدود نمیشویم. ما تلاش میکنیم راهکار فنی متناسب با شرایط شما ارائه دهیم.
ارائه محصول با گرید صنعتی و مشخصات فنی واقعی
یکی از چالشهای رایج در بازار مواد شیمیایی، تفاوت بین ادعا و واقعیت است! در شیمی افسون، هر محموله هیدروکسید آلومینیوم با گواهی آنالیز واقعی، بستهبندی مطمئن و اطلاعات دقیق فنی ارائه میشود.
مشخصات محصول از نظر:
-
درصد خلوص Al(OH)₃
-
دانهبندی و مش
-
میزان رطوبت
-
pH و هدایت الکتریکی
-
پایداری حرارتی
با شفافیت کامل به مشتری اعلام میشود، تا بتوانید با اطمینان، محصول مناسب را انتخاب کنید.
واردات مستقیم، قیمت رقابتی
ما در شیمی افسون، محصولات خود را از برندهای معتبر جهانی وارد میکنیم و با حذف واسطهها، شرایطی فراهم کردهایم که قیمت نهایی برای خریدار منصفانه و بهروز با نرخ ارز باشد.
این ویژگی، بهخصوص برای مشتریانی که بهدنبال خرید عمده یا قراردادهای بلندمدت هستند، مزیت بزرگی محسوب میشود.
پشتیبانی، مشاوره و ارسال به سراسر کشور
پشتیبانی ما بعد از خرید تمام نمیشود. در صورتی که نیاز به مشاوره در انتخاب گرید مناسب، دریافت نمونه آزمایشگاهی یا راهنمایی برای جایگزینی مواد مشابه داشته باشید، تیم فنی شیمی افسون در کنارتان خواهد بود.
ارسال سریع و هماهنگ به تمام استانهای کشور نیز از جمله خدمات ماست؛ چه برای کارخانههای مستقر در مناطق صنعتی، چه کارگاههای تولیدی کوچک یا مراکز تحقیقاتی دانشگاهی.
شیمی افسون، همراه شما در مسیر تولید
ما میدانیم که انتخاب مواد اولیه، فقط بخشی از مسیر تولید است؛ اما اگر این بخش با دقت و از منبع مطمئن انجام شود، میتواند از دهها چالش احتمالی در آینده جلوگیری کند.
به همین دلیل، در شیمی افسون، فقط فروشنده نیستیم. همکار فنی و قابل اتکای شما هستیم.
nazanin akbari –
قیمت؟
reza –
سلام ببخشید هیدروکسید آلومینیوم همون پودر نسوزه؟ قیمتش چنده